Ականջները լսողության օրգաններն են. դրանց միջոցով ընկալվում են ձայնային ազդանշանները: Կաթնասունների ականջների կառուցվածքը գրեթե միանման է: Չնայած սողունները, երկկենցաղները և թռչունները նույնպես օժտված են գերազանց լսողությամբ, սակայն նրանց լսողության օրգանների կառուցվածքը տարբեր է: Որոշ միջատների լսողության օրգանները տեղադրված են մարմնի կամ վերջույթների վրա:

Լսողության օրգանի տեսանելի մասը կոչվում է արտաքին ականջ կամ ականջախեցի: Այն մաշկով պատված աճառային թիթեղ է, որի միայն ականջաբլթակ կոչվող մասն է աճառազուրկ: Ականջի ձագարաձևության շնորհիվ այն հավաքում է ձայնային ալիքները և արտաքին լսողական անցուղիով դրանք ուղղում անցուղու վերջում գտնվող հատուկ թաղանթի՝ թմբկաթաղանթի վրա: Թմբկաթաղանթի տատանումները հաղորդվում են նրան միացած լսողական 3 փոքրիկ ոսկրիկներին (մուրճ, սալ, ասպանդակ), որոնք սկսում են թրթռալ: Թրթռումների շնորհիվ ներքին ականջի մաս կազմող ականջախխունջում պարունակվող հեղուկը շարժման մեջ է դրվում: Խխունջի մեջ կան մազիկներով պատված զգացող բջիջներ, որոնք գլխուղեղ են ուղարկում ձայնային ազդակներ: Երեվույթների այսպիսի հաջորդականությունը հանգեցնում է այն բանին, որ մարդ կարողանում է լսել տարբեր ձայներ, այդ թվում՝ խոսքը և երաժշտությունը, տարբերել նրանց ուժգնությունը:

Կենդանիների մեծամասնությունն ունի 2 ականջ, որը հնարավորություն է տալիս որոշելու, թե որտեղից է գալիս ձայնը: Ձայնի աղբյուրից հեռու գտնվող ականջում ձայնի ազդեցությունը համեմատաբար թույլ է լսվում: Ամենացածր ձայները, որոնք կարող է մարդը ընկալել, առաջանում են վայրկյանում 20 տատանումից, ամենաբարձրը՝ 20 հզ. տատանումից:

Ներքին ականջը (կոչվում է նաև լաբիրինթոս), բացի լսողությունից, կարևոր դեր է կատարում նաև հավասարակշռության զգացողության մեջ. գլխի դիրքի նույնիսկ չնչին փոփոխության դեպքում ներքին ականջում գտնվող 3 կիսաբոլոր խողովակներում պարունակվող հեղուկում առաջացած շարժումներն ընկալվում են նյարդային բջիջների կողմից, որոնք տեղեկություն են ուղարկում գլխուղեղ: Առանց այդ տեղեկությունն ընկալելու մարդը չի կարող քայլել:

Արտաքին լսողական անցուղին պատված է մաշկով, որն ունի նուրբ մազեր և դեղնադարչնագույն ականջածծումբ արտադրող ճարպագեղձեր: Վերջիններիս արտազատուկն ունի պաշտպանական նշանակություն. այն իր վրա է հավաքում ականջն ընկած մանրէներն ու տարատեսակ կեղտը: Բնական պայմաններում այն չորանալով՝ աստիճանաբար ինքնուրույն դուրս է գալիս: Սակայն ավելցուկը կարող է առաջացնել ականջի ծծմբախցան և փակել լսողական անցուղին:

• Բարձրության կտրուկ փոփոխությունների ժամանակ զգացվում է թեթևակի խլություն: Դա տեղի է ունենում այն պատճառով, որ լսողական անցուղում և թմբկաթաղանթի հետևում օդի ճնշումները հավասարվում են: Նման դեպքերում  ասում են` ականջները «խցվում» են:  Լսողության ժամանակավոր թուլացում տեղի է ունենում նաև հարբուխի և այլ հիվանդությունների դեպքերում, երբ խանգարվում է թմբկախոռոչի և մթնոլորտային ճնշումների տարբերությունը: Այդ խլությունը կարելի է վերացնել կլման շարժումներ կատարելով և հորանջելով:

• 120 դեցիբելից ավելի բարձր ձայնը կարող է վայրկենապես վնասել լսողությունը:
• Երբ դուք տեղում պտըտվում, ապա կտրուկ կանգ եք առնում, ձեզ թվում է, թե շրջպատի առարկաները շարունակվում են պտտվել: Դա տեղի է ունենում այն պատճառով, որ ձեր ներքին ականջի կիսաբոլոր խողովակներում հեղուկը դեռ շարունակում է պտտվել:

Սահյանը ծնվել է 1914 թվականին ապրիլի 14-ին Սյունիքի մարզի Լոր գյուղում։ 1927 թվականին տեղափոխվել է Բաքու՝ մորեղբոր մոտ, որտեղ ստացել է միջնակարգ կրթություն։1939 թվականին ավարտել է Բաքվի մանկավարժական ինստիտուտի լեզվագրական բաժինը։Հայրենական մեծ պատերազմի տարիներին ծառայել է Կասպիական նավատորմում։Սահյանը գրել է շուրջ 60 բանաստեղծություն։ Նրա ստեղծագործությունները աչքի են ընկնում խորիմաստությամբ և լեզվաբառարանական հարստությամբ։Նրա կյանքը և ստեղծագործությունները մեծ ազդեցություն են ունեցել հայ գրականության վրա։

1. Կատարիր պարզ բազմապատկում

Հաշվիր․
ա) 2,4 × 3=7,2
բ) 1,2 × 5 = 6,0
գ) 0,6 × 4 = 2,4
դ) 3,5 × 2 = 7,0
ե) 4,75 × 10 = 47,50

2. Բազմապատկում տասնորդական կոտորակով

Հաշվիր․
ա) 1,5 × 2,3 = 3,45
բ) 0,8 × 0,4 = 0,32
գ) 3,25 × 1,2 = 3,900
դ) 6,1 × 0,5 = 3,05
ե) 2,75 × 1,1 = 3,025

3. Լուծի՛ր խնդիրները

ա) Անահիտը գնեց 2,5 կգ խնձոր։ Եթե 1 կգ խնձորը արժի 3,2 միավոր, որքան գումար է վճարել Անահիտը։
2,5 x 3,2 = 8,00
Պատասխան՝
8,00
բ) Գարիկը վազում է 1,75 կմ ամեն օր։ Քանի՞ կիլոմետր կվազի նա 4 օրում։
1,75 x 4 = 7,00
Պատասխան՝
7,00
գ) Մի արկղի քաշը 2,3 կգ է։ Քանի՞ կգ կշռում են 6 նման արկղեր։
2,3 x 6 = 13,8
Պատասխան՝
13,8

4. Լրացրու բաց թողնվածը

ա) 1,6 × 4 = 6,4
բ) 4,5 × 0,5 = 2,25
գ) 3,2 × 4 = 12,8
դ) 2 × 0,2 = 0,4

5. Ճշմարիտ է, թե՛ կեղծ

Նշիր՝ Ճ (ճշմարիտ) կամ Կ (կեղծ)․
ա) 0,5 × 0,5 = 0,25
Ճշմարիտ
բ) 1,2 × 2 = 2,2
Կեղծ
գ) 3 × 1,1 = 3,3
Ճշմարիտ
դ) 0,25 × 4 = 1
Ճշմարիտ
ե) 2,5 × 0,4 = 1
Ճշմարիտ

Լրացուցիչ աշխատանք

732,
ա) = 0,9, 1,8, 0,22, 0,49
բ) =4,2, 4,3, 0,73, 0,66
գ) =3,1, 2,23, 4,03, 4,3
դ) =3,26, 3,05, 1,98, 4,48

733,
ա)1,2
բ)2,8
գ)3
դ)6,3
ե)0,6
զ)0,96

1. Ի՞նչով է պայմանավորված մարմիների գույնը։
   Մարմինների գույնը պայմանավորված է դրանց միջով անցնող լույսի գույնով:
2. Ո՞ ր գիտնական է ապացուցել,որ արեգակի սպիտակ լույսը,տարբեր գույնի ճառագայթների համախումբն է։
   Իսահակ Նյուտոնն էր ապացուցել ։
3. Ի՞նչպիսին է կենդանիների աչքի կառուցվածքը։
   Կենդանիների աչքի կառուծվածքը տարբերվում էր իրարից, մի կենդանի տեսնում էր մի գույն, բայ միուսը չէ։
4. Բացատրե՛ք լուսացույցի գունավոր ապակիների 《գործողությունը》։
   Օրինակ, կարմիր գույնի լույսը նրա մեջ թողնում է միայն կարմիր գույնի լույս, այտ պաճառովել մենք նրան տեսնում ենք ։
5. Թվարկե՛ք արեգակնային սպեկտրի գույներն ըստ հաջորդականության։
   Կարմիր, նարնջագույն, դեղին, կանաչ, երկնագույն, կապույտ և մանուշակագույն։
6. Ի՞նչու է պրիզմայում կամ ջրի կաթիլում սպիտակ լույսը բաժանվում առանձին գունավոր ճառագայթների դրանցից,որ գույնի ճառագայթներն են բեկվում
   ՝ա)ամենափոքր չափով
   Ամենափոքր չափով բեկվում է կարմիրը։
   բ)ամենամեծ չափով։
   Ամենամեծ չափով բեկվում է մանուշակագույնը։
7. Ի՞նչից է կախված անթափանց մարմինների գույնը։
   Անթափանց մարմինների գույնը կախված է նրանից, թե որ գույնն է նա արտացոլում։
8. Ի՞նչից է կախված թափանցիկ մարմիների գույնը։
   Թափանցիկ մարմինների գույնը կախված են բոլոր գույններից։
9. Ձեր կարծիքով ՝ ի՞նչ դեր կարող է գույնը կենդանիների կյանքում։
   Իմ կարծիքով միջին, որովհետև նրանց այդքան շատ գույն պետք չէ, բայց նաև պետք է գալիս դրա համար միջին։

2․ Ընդգծի՛ր ենթականներն ու ստորոգյալները:
Տղան օտար աշ­խար­հից տուն էր վերադար­ձել կր­կին իր հայրենիքում ապրելու հա­մար:
Երիտասարդը բացել էր հայ­րե­նի տան դուռն ու ներս էր մտել և փռ­վել տան ան­կող­նուն, քնել էր ու էլի արթ­նա­ցել:
Նա եղել էր աշ­խար­հի կա­խար­դա­կան բոլոր քա­ղաք­նե­րում, շրջել էր երկրից երկիր:
Գնացք­նե­րը ամեն առավոտ և երեկո գա­լիս էին ու գնում:
Նա արթ­նա­ցավ առա­վոտ­յան ժա­մը յո­թի մոտ և առա­վոտ­յան ուղևորա­կան գնաց­քի մեկ­նումն ու ժա­մա­նու­մը դի­տե­լուց հե­տո ցած իջավ ու քայ­լեց դե­պի քա­ղաք:

3․ Շարունակիր այսպես․ քո գիրքը՝ գիրքդ
քո դպրոցը-դպրոցդ
քո համակարգիչը – համակարգիչդ
քո եղբայրը – եղբայրդ
քո գյուղը – գյուղդ
քո հասցեն – հասցեդ
քո առաջադրանքները- առաջադրանքներդ

4․ Կետադրի՛ր։
Ես գնացի տուն, իսկ եղբայրս՝ պարապմունքի։
Երբ բակ իջա, տեսա, որ շունն արդեն այնտեղ չէ։
Հայրս բանկում է աշխատում, իսկ մայրս՝ դպրոցում
Գագիկը շախմատ խաղալ է սիրում, իսկ Նարեն՝ ֆիլմ դիտել։
Առավոտյան մենք դասի գնացինք, իսկ ծնողներս՝ աշխատանքի։

5․ Դարձվածքները բացատի՛ր։
Ձայնը գլուխը գցել — բարձր խոսել
Խոսքը քամուն տալ — իզուր խոսել
Կրիայի քայլերով- դանդաղ
Թռչունի թևով-թռնելով
Ցավոտ տեղին դիպչել- ցավ
Տեղը նեղ լինել- դժվար վիճակում գտնվել
Սիրտը քարանալ-վաղեցա
Հոնքերը կիտել — տխուր

6․ Գրի՛ր շարադրություն՝ Բնության հրաշքները․․․
Բնությունը լի է հրաշքներով։ Ամեն տեղ, ուր նայում ենք, տեսնում ենք գեղեցիկ ծառեր, ծաղիկներ, թռչուններ ու կենդանիներ։ Գարնանը ծառերը ծաղկում են, օդը լցվում է բույրով, իսկ ամռանը ամեն բան կանաչում է։

Սովորում ենք ճիշտ լվացվել

Քանի որ մեր ձեռքերը մեր մարմնի ամենաօգտագործվող մասն են, դրանք հարկավոր է հաճախակի լվանալ:

Լվացվելու համար օգտագործում ենք ջուր և օճառ: Օճառը լինում է պինդ և հեղուկ : Ցանկալի է օգտագործել հեղուկ օճառ, քանի որ այն գտնվում է փակ ամանում և ձեռքից ձեռք չի անցնում:

Լվացվելը պարտադիր է ուտելուց , սնունդ պատրաստելուց առաջ, պետքարանից հետո, դրսից տուն գալուց, կենդանիների հետ շփվելուց, հողի հետ խաղալուց հետո և այլն:

Լվացվելիս պետք է ուշադրություն դարձնել եղունգների տակին, մատների միջև տարածություններին:

Ձեռքերը պետք է լավ չորացնել անձնական սրբիչով, կամ թղթե անձեռոցիկով:

Առաջադրանքներ

1․ Հաշվիր՝
ա) 2,4 × 3 =7,2
բ) 5,6 × 7 =39,2
գ) 1,2 × 9 =10,8
դ) 0,3 × 8 =2,4
ե) 4,75 × 6 =28,5

2․ Կատարի՛ր բազմապատկումը՝
ա) 0,6 × 5 =3
բ) 3,25 × 4 =13
գ) 7,1 × 3 =21,3
դ) 9,8 × 2 =19,6
ե) 0,05 × 10 =0,5

3․ Կատարի՛ր բազմապատկում

1. 2,5 × 10 =25
2. 0,7 × 10 =7
3. 3,04 × 10 =30,4
4. 5,9 × 10 =59
5. 0,08 × 10 =0,8
6. 6,003 × 10 =60,03
7. 0,045 × 10 =0,45
8. 1,2 × 100 =120
9. 0,35 × 100 =35
10. 4,07 × 100 =407
11. 6,003 × 100 =600,3
12. 0,008 × 100 =0,8
13. 3,141 × 100 =314,1
14. 0,095 × 100 =9,5

15. 2,5 × 1000 =2500
16. 0,07 × 1000 =70
17. 5,643 × 1000 =5 643
18. 0,009 × 1000 =9
19. 3,141 × 1000 =3141
20. 0,0005 × 1000 =0,5

12,75 + 8,965 =21,715

−7,38 + 5,14 =-2,24

25,67 − 14,92 =10,75

3,897 + 9,56 =13,457

−6,25 + 13,78 =7,53

48,36 − 23,89 =24,47

13,5 + 9,745 =23,245

−19,24 + 7,56 =-11,68

56,9 − 37,68 =19,22

−8,12 + 3,99 =-4,13

4,328 + 7,493 =11,821

−15,6 + 11,75 =-3,85

2,43 − 3,7 =-1,27

10,67 + 14,25 =24,92

−12,14 + 8,92 =-3,22

22,84 − 9,56 =13,28

15,63 + 17,98 =33,61

−21,35 + 13,12 =-8,23

17,88 − 6,57 =11,31

−13,4 + 11,85 =-1,55

9,215 + 4,378 =13,593

−18,74 + 22,98 =4,24

6,445 − 3,16 =3,285

−23,5 + 19,72 =-3,78

45,68 + 32,54 =78,22

2. Հաշվի’ր քառակուսու պարագիծը և մակերեսը, եթե նրա կողմը 3,25 սմ։
   Պարագիծը – 13սմ
   Մակերեսը – 13,5625 սմ2

3. Հաշվի’ր ուղղանկյան մակերեսը և պարագիծը, եթե նրա երկարությունը 5,6 մ է, իսկ լայնությունը 1,2 մ։
   Մակերեսըտ – 6,72 մ2
   Պարագիծը – 13․6 մ